Một hệ thống điện nhà máy được thiết kế và lắp đặt đúng tiêu chuẩn không chỉ giúp quá trình sản xuất vận hành trơn tru, mà còn kéo dài tuổi thọ máy móc, đảm bảo an toàn cho con người và giảm thiểu chi phí vận hành.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích chi tiết quy trình thi công hệ thống điện nhà máy, từng bước triển khai từ thiết kế đến hoàn thiện, kèm các tiêu chuẩn an toàn bắt buộc.
1. Tại sao hệ thống điện nhà máy cần được đầu tư bài bản?
Hệ thống điện trong nhà máy giống như hệ tuần hoàn của cơ thể – cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động.
Nếu hệ thống điện gặp sự cố, toàn bộ dây chuyền sản xuất sẽ bị ảnh hưởng. Việc thiết kế và thi công không bài bản sẽ dẫn đến:
- Điện áp không ổn định, gây hỏng thiết bị.
- Tiêu tốn điện năng do tổn hao lớn.
- Nguy cơ cháy nổ, mất an toàn lao động.
- Khó mở rộng khi tăng công suất.
Ngược lại, một hệ thống điện nhà máy được thi công chuẩn sẽ:
- Vận hành ổn định 24/7.
- Dễ dàng bảo trì, nâng cấp.
- Tiết kiệm điện năng.
- Giảm thiểu rủi ro sự cố.
2. Các bước chính trong thi công hệ thống điện nhà máy
Quy trình cơ bản gồm bốn hạng mục chính:
- Thi công hệ thống cáp cấp nguồn tổng
- Thi công thang máng cáp
- Lắp đặt tủ điện công nghiệp
- Lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng và điện nhẹ
Bên cạnh đó, cần thực hiện song song công tác thiết kế, giám sát và nghiệm thu để đảm bảo chất lượng.
2.1. Thi công hệ thống cáp cấp nguồn tổng
Chức năng của cáp cấp nguồn tổng
Cáp điện động lực trục chính đóng vai trò dẫn toàn bộ nguồn điện từ trạm biến áp hoặc nguồn cấp chính vào tủ điện tổng phân phối. Từ đây, điện được phân phối đến từng khu vực sản xuất.
Yêu cầu kỹ thuật khi thi công
- Chọn tiết diện cáp: dựa vào công suất cực đại, hệ số đồng thời và chiều dài tuyến cáp.
- Chất liệu cáp: thường là cáp đồng bọc XLPE hoặc PVC, chống cháy và chịu nhiệt.
- Phương án đi cáp:
- Đi nổi: lắp trên trụ điện, giá đỡ, thang máng.
- Đi ngầm: luồn trong ống PVC/HDPE hoặc ống thép, chống thấm và chống va đập.
Quy trình triển khai
- Khảo sát thực địa, xác định tuyến đi cáp.
- Chuẩn bị vật tư: cáp, phụ kiện, băng màu đánh dấu pha.
- Thi công kéo cáp: đảm bảo không xoắn, không làm trầy lớp cách điện.
- Đánh dấu dây pha bằng băng màu R – S – T – N để tránh nhầm lẫn.
- Cố định cáp vào thang máng bằng dây rút nhựa chịu nhiệt.
- Kiểm tra điện trở cách điện bằng Megger trước khi đóng điện.
📌 Mẹo kỹ thuật: Khi chôn cáp ngầm, nên đặt lớp cát mịn bao quanh ống cáp và phủ băng cảnh báo điện để tránh đào nhầm.
2.2. Thi công thang máng cáp
Vai trò
Thang máng cáp không chỉ là giá đỡ mà còn bảo vệ cáp khỏi tác động cơ học, giúp bố trí gọn gàng và dễ bảo trì.
Tiêu chuẩn lựa chọn
- Vật liệu: thép mạ kẽm nhúng nóng hoặc inox để chống ăn mòn.
- Kích thước: tùy số lượng và tiết diện cáp.
- Tải trọng: phải chịu được tổng trọng lượng cáp trên toàn tuyến.
Các bước thi công
- Định vị tuyến thang máng theo bản vẽ thiết kế.
- Cố định giá đỡ bằng ty ren, bulong nở, đảm bảo khoảng cách đều.
- Canh cao độ và độ thẳng, tránh võng.
- Cắt ghép và lắp co, góc, chữ T, chữ X theo đúng vị trí.
- Tiếp địa để tránh nguy cơ rò điện.
Lưu ý thẩm mỹ
Một hệ thống thang máng cáp được thi công gọn gàng, sơn tĩnh điện màu đồng nhất sẽ nâng cao giá trị thẩm mỹ của nhà xưởng.
2.3. Lắp đặt tủ điện công nghiệp
Chức năng
Tủ điện tổng (MDB) là nơi tập trung các thiết bị đóng cắt, bảo vệ và điều khiển toàn bộ hệ thống điện.
Yêu cầu kỹ thuật
- Vỏ tủ: thép sơn tĩnh điện, chống bụi và ẩm (IP54 trở lên).
- Bố trí thiết bị: CB, MCCB, contactor, relay, MCB theo sơ đồ nguyên lý.
- Thanh cái: đồng mạ thiếc, kích thước phù hợp dòng định mức.
Các loại tủ thường dùng
- Tủ phân phối tổng (MDB)
- Tủ phân phối nhánh (DB)
- Tủ điều khiển động cơ (MCC)
- Tủ ATS – chuyển đổi nguồn lưới và máy phát.
Quy trình lắp đặt
- Đặt tủ ở vị trí thuận tiện, dễ thao tác.
- Liên kết tiếp địa an toàn.
- Đấu nối dây nguồn và dây tải ra.
- Kiểm tra toàn bộ mạch điện trước khi vận hành.
📌 Kinh nghiệm: Lắp ATS là giải pháp cần thiết với nhà máy yêu cầu điện liên tục, tránh gián đoạn sản xuất khi mất điện lưới.
2.4. Lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng và điện nhẹ
Điện chiếu sáng
- Đảm bảo độ rọi theo tiêu chuẩn:
- Khu vực sản xuất tinh xảo: 500 lux trở lên.
- Kho, bãi: 200–300 lux.
- Sử dụng đèn LED tiết kiệm năng lượng, tuổi thọ cao.
- Bố trí hợp lý để giảm bóng tối và chói lóa.
Điện nhẹ
Bao gồm hệ thống:
- Camera giám sát (CCTV)
- Báo cháy tự động
- Mạng LAN, điện thoại nội bộ
- Loa thông báo
📌 Nguyên tắc: Dây điện nhẹ nên đi riêng, tách biệt hoàn toàn với dây điện động lực để tránh nhiễu tín hiệu.
3. Tiêu chuẩn an toàn trong thi công điện nhà máy
- Tuân thủ TCVN 7447-5-52 và tiêu chuẩn IEC tương ứng.
- Ngắt nguồn điện trước khi thi công.
- Trang bị PPE (găng cách điện, kính bảo hộ, mũ bảo hộ).
- Đánh dấu cảnh báo tại khu vực đang thi công.
- Kiểm tra điện trở tiếp địa đạt ≤ 4Ω.
4. Lợi ích khi thuê đơn vị thi công chuyên nghiệp
- Kinh nghiệm: Nắm rõ tiêu chuẩn, tránh sai sót.
- Tiết kiệm chi phí: Giảm lãng phí vật tư.
- Tiến độ nhanh: Hoàn thành đúng hạn.
- Bảo hành dài hạn: Hỗ trợ kỹ thuật 24/7.
📎 Tham khảo: Tiêu chuẩn điện công nghiệp – Wikipedia
5. Báo giá thi công hệ thống điện nhà máy
Chi phí phụ thuộc vào:
- Quy mô nhà máy.
- Công suất trạm biến áp.
- Số lượng tủ điện, tuyến cáp, điểm chiếu sáng.
- Yêu cầu vật liệu và tiêu chuẩn kỹ thuật.
Bảng giá tham khảo (đơn vị: VNĐ):
| Hạng mục | Đơn giá (m2 / mét dài) |
|---|---|
| Cáp động lực | 350.000 – 700.000 |
| Thang máng cáp | 200.000 – 500.000 |
| Lắp tủ điện | 5.000.000 – 20.000.000 |
| Chiếu sáng | 100.000 – 250.000 |
6. Internal Links (liên kết nội bộ)
7. FAQ – Câu hỏi thường gặp
1. Bao lâu nên bảo trì hệ thống điện nhà máy?
→ Nên kiểm tra định kỳ 6–12 tháng/lần để phát hiện sớm sự cố.
2. Lắp đặt tủ ATS có cần thiết không?
→ Rất cần cho nhà máy yêu cầu điện liên tục, tránh dừng sản xuất.
3. Có thể tự thi công hệ thống điện nhà máy không?
→ Không khuyến nghị, vì yêu cầu chuyên môn cao và tuân thủ nghiêm ngặt an toàn điện.